Centuria pospolita

Centuria pospolita fot. wikipedia

Centuria pospolita – Centaurium umbellatum nazywana również tysiącznikiem, goryczką pospolitą lub czerwieńcem należy do rodziny goryczkowatych. Ta ceniona w zielarstwie roślina znana stosowana była w celach leczniczych już w starożytności. Obecnie występuje w Europie Południowej i Środkowej, Azji, Afryce Płn. i Ameryce Płn. W Polsce jest pod częściową ochroną. Rośnie na łąkach, pastwiskach, polanach leśnych, na obrzeżach lasów i w zaroślach. Centuria jest roślina dwuletnią: w pierwszym roku pojawiają się liście odziomkowe, w drugim wyrasta łodyga o wysokości do 50 cm, prosta, z której wyrastają liście naprzeciwległe, jajowate lub lancetowate. Na jej szczycie znajdują się baldachogrona z ciemnoróżowymi kwiatami. Okres kwitnienia przypada na czerwiec-wrzesień. Owocem jest torebka koloru żółtego, wypełniona nasionami. Surowcem zielarskim jest całe ziele centurii, które zbiera się początkiem kwietnia. Roślinę ścinamy na wysokości kilku centymetrów nad ziemią. Nie wyrywamy z korzeniami, lecz ostrożnie ścinamy, wówczas centuria odrośnie ponownie i będziemy mogli zebrać ją jeszcze raz w porze jesiennej. Ziele tysiącznika suszymy w miejscu zaciemnionym i przewiewnym lub w suszarniach ogrzewanych do temperatury 40⁰C. Wysuszony surowiec nie kruszy się i zachowuje naturalna barwę. Przechowujemy go w miejscu suchym i ciemnym. Centuria zawiera takie substancje czynne jak: glikozydy sekoirydoidowe, nadające roślinie gorzki smak, flawonoidy, kwasy organiczne, żywice, triterpeny, trochę olejku eterycznego, cukry, sole mineralne, magnez. Centuria wykazuje lecznicze działanie na układ pokarmowy. Gorzkie substancje wspomagają trawienie, pobudzają wydzielanie śliny, soków trawiennych, żółci. Tysiącznik pomaga w przyswajaniu pokarmów, w bezkwaśności żołądka, poprawia apetyt, zalecany jest w ogólnym wyczerpaniu organizmu po ciężkich chorobach. Napar z ziela tysiącznika: Jedną łyżkę ziela zalewamy szklanka wrzącej wody i pozostawiamy na 10 minut. Odcedzamy i pijemy trzy razy dziennie 1/3 szklanki przed jedzeniem w celu pobudzenia wydzielania soków żołądkowych i żółci. Herbatka z centurii leczniczo działa na chory żołądek po zatruciu pokarmowym. Pomaga w trawieniu i przynosi ulgę w bólu.