Eko-żywność

Eko-żywność fot. Andrejs Pidjass @ nejronlivejournalcom

Od kilku lat w Polsce widać wyraźny wzrost świadomości ekologicznej, nie tylko rolników, ale również konsumentów. Ludzie coraz częściej poszukują produktów z nadrukowaną etykietką „produkt ekologiczny”. Mianem żywności ekologicznej nazywane są produkty wytworzone zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego, które jest najbardziej przyjazną środowisku produkcją rolniczą. Dzięki uprawie bez agrochemii i kontrolowanym metodom produkcji, rolnictwo ekologiczne przyczynia się do zachowania bioróżnorodności i ochrony zasobów naturalnych. Żywność ekologiczna to produkty o najwyższej jakości, smaczne i pełnowartościowe, o zbilansowanej zawartości składników pokarmowych, bez szkodliwych dodatków chemii spożywczej i zanieczyszczeń chemicznych. Są wytwarzane na bazie płodów rolnych, i innych surowców pochodzących z gospodarstw stosujących naturalne metody produkcji (w tym nawożenia i ochrony roślin), bez modyfikacji genetycznych.

Cechy rolnictwa ekologicznego:

- wieloletni płodozmian, jako warunek wydajnego wykorzystywania zasobów ziemi,

- radykalne ograniczenie, w większości przypadków całkowite wyeliminowanie chemicznych środków ochrony roślin i nawozów syntetycznych, antybiotyków dla zwierząt, dodatków do żywności i substancji pomagających w przetwarzaniu oraz innych sztucznych środków produkcji ,

- całkowity zakaz stosowania organizmów zmodyfikowanych genetycznie,

- gospodarowanie w oparciu o zasoby własne, na przykład obornik i pasze wytwarzane w gospodarstwie,

- dobór odmian roślin oraz ras zwierząt odpornych na choroby i dobrze zaadaptowanych do lokalnych warunków,

- utrzymanie zwierząt w systemie wolnostanowiskowym, dostęp do wybiegów oraz żywienie paszami z rolnictwa ekologicznego ,

- stosowanie praktyk hodowlanych odpowiednich dla poszczególnych ras zwierząt.

Gwarancję ekologicznego pochodzenia produktu daje nam system obowiązkowej kontroli i certyfikacji. Polega on na corocznym nadzorowaniu upraw, począwszy od zasiewu poprzez okres wegetacji aż do zbioru roślin, a następnie na kontroli procesu przetwarzania. Jakość produktów ekologicznych musi odpowiadać warunkom dopuszczenia żywności do obrotu detalicznego. Na etykietach powinny się znajdować informacje takie jak: nazwa produktu, nazwa i adres producenta, data produkcji i okres przydatności do spożycia, oznaczenia związane z identyfikacją i kontrolą produktu ekologicznego.

Charakterystyka województwa podkarpackiego

Podkarpacie ze względu na swoją przyrodniczą i społeczną specyfikę stanowi dobre miejsce do rozwoju rolnictwa ekologicznego opartego na wykorzystaniu praw rządzących przyrodą, bez stosowania nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin.

Prawie połowa powierzchni województwa objęta jest różnymi formami ochrony przyrody. Powierzchnia użytków rolnych stanowi 54% ogólnej powierzchni województwa, zaś kolejne 40% to tereny zalesione lub zakrzewione. Większość gospodarstw to małe gospodarstwa rodzinne. Zużycie nawozów mineralnych w 2010 roku było najniższe w kraju w porównaniu do innych województw i wynosiło 55,4 kg/ha przy średniej krajowej 117,9 kg/ha. Teren Podkarpacia to dobre miejsce dla rozwoju rolnictwa organicznego, które produkując żywność wysokiej jakości wymaga większego nakładu pracy oraz nieskażonego środowiska.

Poniższa tabela pokazuje jak rozwijało się rolnictwo ekologiczne na Podkarpaciu na przestrzeni 10 lat. Dane opracowane zostały przez  Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale.

Wraz ze wzrostem ilości gospodarstw ekologicznych nastąpiło pojawienie się zakładów przetwarzających surowce ekologiczne. W 2010 roku 22 gospodarstwa prowadziły przetwórstwo produktów ekologicznych,  22 wprowadza na rynek produkty ekologiczne, 8 prowadzi działalność w zakresie pszczelarstwa i 3 prowadzą zbiór ze stanu naturalnego.

Ze względu na rozdrobnienie gospodarstw istotna jest współpraca między producentami, stało się możliwe dzięki powstaniu stowarzyszeń, zrzeszających rolników ekologicznych. Utworzony  Związek Stowarzyszeń Podkarpackiej Izby Rolnictwa Ekologicznego tworzą:

• Podkarpackie Stowarzyszenie Rolnictwa Ekologicznego „EKOGAL”; 36-016 Chmielnik 50:
• Stowarzyszenie Producentów Żywności Ekologicznej „EKO-DAR” 36-072 Świlcza 168; 
• Leżajskie Stowarzyszenie Gospodarstw Ekologicznych; ul. Ks. Jaszowskiego 6, 37-300 Leżajsk;
• Stowarzyszenie Gospodarstw Ekologicznych „TRUSKAWKA”; ul. Kościuszki 68; 37-632 Stary Dzików;
• Stowarzyszenie Gospodarstw Ekologicznych „EKO WISŁOKA”; 38-232 Krempna 45;
• Związek Rolników Ekologicznych BIOPOLSKA 37-742 Rybotycze 119;

Powstał także Klaster Dolina Ekologicznej Żywności, który zrzesza różne podmioty działające na rzecz promowania i rozwoju żywności ekologicznej z województw: lubelskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego, warmińsko - mazurskiego.