Układ kostno-stawowy

Układ kostno-stawowy fot. @ Eraxion - Depositphotos

UKŁAD KOSTNO-STAWOWY

Szkielet kostny pełni funkcje ochronne dla narządów wewnętrznych oraz mózgowia. Zbudowany jest z kości, chrząstek, stawów i wiązadeł. Do niektórych przyczepione są mięśnie, powodujące ruchy kości lub całego ciała.

Kości zbudowana jest z tkani kostnej, składającej się z istoty zbitej i istoty gąbczastej, które zbudowane są z blaszek kostnych, tworzących beleczki kostne. Przestrzenie między beleczkami kostnymi wypełnione są szpikiem kostnym. Na kość składają się takie substancje chemiczne jak: woda, związki mineralne czyli związki wapnia i fosforu (powodują, że kości są sztywne i twarde), związki organiczne, czyli głównie białka ( nadają kościom elastyczność i odporność na uszkodzenia). Z okostnej, czyli błony otaczającej kości, do wnętrza kości dochodzą poprzez kanaliki nerwy, naczynia krwionośne i chłonne. Okostna zawiera warstwę komórek powodujących, że kość przyrasta na grubość, regenerują one tkankę kostną po uszkodzeniu.

Ze względu na kształt wyróżniamy: kości długie (np. kość udowa), kości krótkie (np. kości śródręcza), kości płaskie (np. kości ciemieniowe, mostek i łopatki), kości różnokształtne.

Ze względu na różny stopień ruchomości wyróżniamy połączenia kości: ścisłe (np. szwy kostne czaszki), półścisłe (kości miednicy), ruchome (staw łokciowy, kolanowy). Połączenia półścisłe i ruchome tworzą stawy, w których kości stykają się powierzchniami stawowymi. Powierzchnie te pokryte są chrząstką szklistą, powleczoną mazią stawową. Główkę kości panewkę otacza torebka stawowa zbudowana z mocnej tkanki włóknistej, wyściełanej błoną maziową. Poza tym w stawach znajdują się elementy pomocnicze, takie jak: łękotki stawowe, wiązadła, kaletki maziowe.

Kościec – czyli szkielet człowieka, składa się z kości czaszki, kości tułowia oraz kości kończyn górnych i dolnych. Kości czaszki dzielą się na kości części mózgowej (kość klinowa, kość czołowa, kość ciemieniowa, kość skroniowa i kość potyliczna) oraz część twarzowa (kość nosowa, łzowa, podniebienna, szczękowa i żuchwowa, kość jarzmowa). W większości kości czaszki połączone są za pomocą szwów, które zanikają po 30 roku życia. Wówczas kości czaszki zrastają się ze sobą.

Kręgosłup zbudowany jest z 33 lub 34 kręgów: 7 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych, 4 lub 5 guziczych. Kręg składa się z trzonu i łuku kręgowego oraz 7 wyrostków, za pomocą których kręgosłup łączy się z innymi kośćmi lub mięśniami. Otwory kręgowe tworzą kanał, przez który przebiega rdzeń kręgowy. W skład kości klatki piersiowej wchodzą: 12 kręgów, 12 par żeber oraz mostek. Siedem par górnych żeber (tzw. żebra prawdziwe) łączą bezpośrednio z mostkiem, trzy pary (żebra rzekome VIII, IX, X) za pośrednictwem żebra siódmego, a dalsze żebra (XI i XII) nie są połączone z mostkiem.

Kości kończyny górnej dzielą się na: kości obręczy (obojczyk i łopatka) oraz kości wolnej części  kończyny (kość ramienna, kość przedramienia, kości ręki). Kończyny górne łączą się z kręgosłupem za pomocą obręczy barkowej.

Dłoń tworzą: kości nadgarstka, kości śródręcza i paliczki.

Kości kończyny dolnej są grubsze od kości kończyny górnej. Umożliwia im to podtrzymywanie całego ciężaru ciała. Z kręgosłupem łączą się poprzez obręcz miedniczą, składającą się z dwóch kości miedniczych, połączonych kością krzyżową. W skład kości miedniczej wchodzą: kości: biodrowa, łonowa i kulszowa. Obie kości miednicze zrośnięte są z kością krzyżową, tworząc miednicę.

Do kości kończyny dolnej należa: kość udowa, płaska kość zwana rzepką, chroniąca kolano, kości: strzałkowa i piszczelowa oraz kości stopy: 7 kości stępu, 5 kości śródstopia i paliczki.