Dieta łatwo strawna

Dieta łatwo strawna fot. © by Monika Adamczyk - Depositphotos

Celem tej diety jest dostarczenie organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych jakościowych i ilościowych, przy maksymalnym oszczędzaniu przewodu pokarmowego, wyeliminowanie produktów, potraw drażniących przewód pokarmowy, ale pokrywających w pełni zapotrzebowanie energetyczne i odżywcze. Dieta powinna poprawić stan zdrowia poprzez jak najlepsze trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Posiłki powinny być niezbyt obfite, podawane regularnie, w małych ilościach, ale często, urozmaicone i dostosowane indywidualnie dla każdego chorego. Dieta łatwo strawna jest dietą wyjściową dla wielu diet leczniczych.

Zastosowanie:

1.    Choroby przełyku:

• choroba refluksowa i refluksowe zapalenie przełyku,
• przepuklina rozworu przełykowego,
• zapalenie przełyku.

2.    Choroby żołądka i dwunastnicy:

• ostre i przewlekłe zapalenie żołądka,
• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.

3.    Choroby jelit:

• zespół jelita drażliwego,
• nowotwory jelita grubego.

4.    Ostre i przewlekłe choroby układu oddechowego.

5.    Okresy rekonwalescencji.

6.    Wyrównanie choroby nerek i dróg moczowych.

7.    Żywienie małych dzieci i osób starszych.

Z diety tej wyłącza się produkty i potrawy drażniące przewód pokarmowy, powodujące nadmierne wydzielanie soków trawiennych (potrawy pikantne), długo zalegające w żołądku (potrawy tłuste), zawierające duże ilości włókna pokarmowego (np. kapusta, rośliny strączkowe) oraz błonnika pokarmowego; dozwolony jest jedynie błonnik z młodych warzyw, dojrzałych owoców, delikatnego, pszennego lub razowego pieczywa. Przeciwwskazane są potrawy wędzone i surowe, należy usuwać z warzyw i owoców skórkę, pestki oraz zwłókniałe, twarde części starych roślin, należy unikać używek, marynat i ostrych przypraw.

W diecie lekko strawnej zabrania się stosowania takich technologii kulinarnych, jak: smażenie, pieczenie tradycyjne, zapiekanie, sporządzanie zasmażek, odgrzewanie, odsmażanie.

 Zaleca się stosowanie technik kulinarnych, które ułatwiają trawienie spożywanych potraw:

• gotowanie w wodzie i na parze,
• przecieranie, miksowanie i rozdrabnianie przygotowanych potraw,
• pieczenie w folii aluminiowej lub pergaminie, bez użycia tłuszczu, ale zachowując  soczystość potrawy,
• spulchnianie potraw poprzez dodawanie do nich ubitych białek jaj lub namoczonej bułki,
• dodawanie do potraw tłuszczu po ich przyrządzeniu, tłuszcz poddany obróbce termicznej podrażnia przewód pokarmowy,
• stosowanie do zagęszczenia potraw zawiesiny mąki w wodzie lub mleku.

Produkty i potrawy dozwolone w diecie łatwo strawnej to:

• produkty zbożowe takie jak: pieczywo jasne, sucharki, bułki, biszkopty, drobne kasze, ryż, makarony,
• mleko i produkty mleczne, takie jak: mleko zsiadłe, jogurt, kefir, biały ser, mleko słodkie,
• jaja,
• chude mięso (wołowina, cielęcina, mięso z królika, kurczaka, indyka), chude ryby (dorsz, leszcz, sandacz, szczupak), gotowane, pieczone w folii aluminiowej, w formie pulpetów, potrawek,
• chude wędliny,
• tłuszcze (masło, słodka śmietanka, oleje roślinne, oliwa),
• warzywa – gotowane, rozdrobnione: ziemniaki, marchew, buraki, szpinak, dynia, kabaczek, młoda fasolka szparagowa - surowe: zielona sałata, cykoria, pomidor bez skórki, utarta marchewka z jabłkiem,
• owoce (dojrzałe bez skórki i pestek – jabłka, morele, brzoskwinie, pomarańcze); soki
  i przeciery owocowe,
• cukier - dozwolony w ograniczonych ilościach,
• zupy – kleiki, krupnik z dowolnych kasz, zupy czyste (barszcz czerwony, zupa pomidorowa), zupa ziemniaczana, zupy mleczne; zagęszczane zawiesiną mąki w wodzie lub mleku,
• przyprawy: koper zielony, kminek, pietruszka, cynamon, wanilia,
• desery – kompoty, kisiele, musy owocowe, biszkopty,
• napoje – napary z ziół, np. z rumianku, mięty, słaba herbata, bawarka, kawa zbożowa
  z mlekiem, mleko, soki owocowe i warzywne.

Podaż białka dla dorosłych powinna wynosić 0,75g/kg masy ciała, a tłuszczu nie więcej niż 30% wartości energetycznej całodziennego pożywienia.

Modyfikacja diety łatwo strawnej  - dokonuje się jej w zależności od rodzaju choroby przewodu pokarmowego, jej nasilenia, stopnia zniszczenia błony śluzowej. Przy nasilonych objawach, takich jak: nudności, biegunki, wymioty, brak łaknienia, stosuje się dietę płynną, która wprowadza zmianę konsystencji podawanych pokarmów, łagodzi pragnienie i nawadnia organizm, nie uwzględniając jednak wartości energetycznej i odżywczej pożywienia. Podaje się wówczas płyny obojętne, jak: woda, napar rumianku lub innych ziół, słaba herbata bez cukru, woda mineralna niegazowana. W skład tej diety może wchodzić również bardzo rozcieńczony kleik albo odtłuszczony rosół.
Wraz z poprawą stanu zdrowia wprowadza się dietę płynną wzmocnioną o wartości odżywcze, może to być rozmoczone w mleku lub herbacie pieczywo, kasza manna, ryż, inne kasze rozgotowane i podane w formie kleików. Następnym etapem odżywiania jest dieta papkowata, która nie wymaga gryzienia i posiada odpowiednią wartość energetyczną i odżywczą. W przypadku długotrwałych biegunek bardzo ważne jest, by nie dopuścić do odwodnienia organizmu, stąd wspomaga się organizm doustnymi płynami nawadniającymi, które zawierają sód potas i glukozę.

Modyfikację diety łatwo strawnej z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego stosujemy w takich chorobach jak:

• refluks żołądkowo-przełykowy,
• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
• przewlekłe (zaostrzone) stany zapalne żołądka i dwunastnicy.

Leczenie dietetyczne w chorobach wrzodowych lub innych ostrych stanach zapalnych przewodu pokarmowego wymaga zazwyczaj stosowania diety przez wiele tygodni, a nawet miesięcy, powinno zapewnić osobie chorej podawanie pożywienia zrównoważonego pod względem energetycznym, jak i pod względem odpowiedniej ilości składników odżywczych. Ograniczenie wydzielania soku żołądkowego można uzyskać poprzez odpowiedni dobór produktów spożywczych, potraw i technik kulinarnych przy przygotowaniu posiłków. Należy ograniczyć : produkty zbożowe (pieczywo razowe i grube kasze), produkty mleczne (szczególnie kwaśne przetwory mleczne), tłuste produkty zwierzęce, tłuszcze, ostre przyprawy i używki, potrawy zbyt słone, kwaśne. Potrawy powinno przyrządzać się, gotując w wodzie, na parze, pod ciśnieniem, piec w folii. Czynnikami powodującymi pobudzanie wydzielania soku żołądkowego są zbyt obfite posiłki, jak również zbyt gorące lub zimne. Pewne fazy choroby wrzodowej, szczególnie podczas nasilenia objawów bólowych wymagają diety z  dużymi ograniczeniami.