Olejki eteryczne i ich właściwości zdrowotne

Olejki eteryczne i ich właściwości zdrowotne fot. Flash Buddy

Olejki eteryczne to substancje lotne o przyjemnym zapachu, nierozpuszczalne w wodzie, natomiast rozpuszczające się w rozpuszczalnikach organicznych i tłuszczach. Składają się z wielu (nawet kilkudziesięciu) składników, przy czym ten, którego jest najwięcej nadaje roślinie charakterystyczny zapach. Olejki występują w wielu roślinach leczniczych. Magazynowane są  w gruczołach olejkowych lub włoskach gruczołowych różnych organów roślin: w liściach, kwiatach, owocach, nasionach, korzeniach, kłączach, łodygach i korze. Wiedza na temat rozmieszczenia zbiorniczków, zawierających olejki jest niezwykle istotna. Naruszenie ich podczas zbioru lub niewłaściwe suszenie i magazynowanie może przynieść duże straty w pozyskiwaniu olejków. W procesie destylacji surowców zielarskich pozyskuje się olejki eteryczneolejki eteryczne za pomocą pary wodnej lub rozpuszczalników organicznych. W rezultacie powstaje olejek, posiadający różnorodny skład chemiczny, a co za tym idzie wykazujący wszechstronne działanie lecznicze.

Właściwości przeciwbakteryjne wykazuje olejek tymiankowy, anyżkowy, miętowy, majerankowy. Wykrztuśnie działa olejek sosnowy, eukaliptusowy, czosnkowy, miętowy. Odkażająco na drogi oddechowe działają olejki szałwiowy, czosnkowy i sosnowy. Olejki z mięty pieprzowej, kminku, tymianku, pietruszki, anyżu, kolendry, kopru, majeranku działają leczniczo na układ pokarmowy, pobudzają trawienie poprzez zwiększone wydzielanie soku żołądkowego i działają żółciopędnie. Właściwości moczopędne i odkażające drogi moczowe wykazują olejki: jałowcowy, pietruszkowy, działanie uspokajające mają olejki: walerianowy, goździkowy, melisowy, walerianowy (z kozłka lekarskiego), tatarakowy, a przeciwzapalne: miętowy, rumiankowy, z krwawnika pospolitego. Olejki o działaniu przeciwzapalnym, przeciwwirusowym i bakteriobójczym wykorzystuje się do leczenia chorób skóry (np. olejek z drzewa herbacianego, olejek lawendowy). Olejek z wrotyczu polecany jest do odrobaczania, Tymol obecny w olejku tymiankowym silnie odkaża, a olejek anyżkowy odstrasza owady. Niektóre olejki polecane są do inhalacji (np. eukaliptusowy, miętowy, pomarańczowy, imbirowy ), olejki stosowane do masażu (eukaliptusowy) łagodzą bóle reumatyczne, artretyczne, mięśniowe i bóle związane z zapaleniem ścięgien.

Olejki eteryczne wykorzystywane są nie tylko w przemyśle farmaceutycznym, lecz również w perfumeryjnymi i kosmetycznym, spirytusowym, cukierniczym jako dodatki smakowe i zapachowe. Rośliny, bogate w olejki lotne chętnie stosowane są w kuchni. Poprawiają smak, dodają potrawom niezwykłego aromatu. Najchętniej sięgamy po koper, anyż, kminek, kolendrę, majeranek, cząber, bazylię, imbir.