Czym są garbniki ?

Czym są garbniki ? fot. Peter Hardestam sxchu

Szacuje się, że spośród 400 tysięcy roślin na świecie ok. 40 tysięcy wykazuje właściwości lecznicze. Jednak przebadanych i uznanych za lecznicze w ziołolecznictwie jest 2000 roślin.  Rośliny zielarskie zawierają wiele substancji czynnych skutecznych w leczeniu rozmaitych schorzeń i dolegliwości. Biorąc pod uwagę fakt, że substancje te mają różnorodne właściwości farmakologiczne, ich oddziaływanie na chory organizm jest wielokierunkowe, a  tym samym bardziej skuteczne. Jako leki naturalne są łatwiej przyswajalne przez organizm i wykazują mniejszą toksyczność. Ponadto, co udowodniono, przynoszą pozytywne efekty w terapii schorzeń przewlekłych.

Garbniki to jedne z tych substancji czynnych, które chronią roślinę przed drobnoustrojami i pasożytami. Przeważnie występują w korzeniach, kłączach, korze, ale również w niektórych liściach i owocach. Garbniki to związki o różnorodnej budowie chemicznej, rozpuszczalne w wodzie. Tworzą nierozerwalne wiązania z białkami, a wówczas są nierozpuszczalne. Takie połączenia z białkiem to tzw. koagulanty, posiadające właściwości ściągające, przeciwzapalne, unieczynniające bakterie i wydzielane przez nie toksyny. Garbniki mają zastosowanie zewnętrzne i wewnętrzne. Zewnętrznie stosowane są w przypadku oparzeń, owrzodzeń, odmrożeń, hemoroidach i nadmiernej potliwości. Pomocne są wówczas okłady z wyciągów wodnych lub wodno-alkoholowych lub kąpiele w ziołach, zawierających garbniki. Pędzlowanie jamy ustnej i płukanie gardła w nieżycie przynosi ulgę w bólu i działa przeciwzapalnie i bakteriobójczo. W zetknięciu z błoną śluzową lub skórą garbniki tworzą wraz z białkiem delikatną, ale nieprzepuszczalną barierę przed wirusami i bakteriami. Bariera ta chroni również przed utratą wody i pomaga w ławiejszym gojeniu rany. Garbniki leczą podraznienia, skaleczenia, likwidują obrzeki, działają przy tym przeciwbólowo i przeciwświądowo.

Wewnętrznie garbniki wykazują lecznicze działanie w przypadku nieżytu błony śluzowej żołądka i jelit, pomocne są w biegunkach i zatruciach metalami ciężkimi, a także wewnętrznych krwawieniach, stymulując powstawanie skrzepów. Badania wykazują również działanie przeciwalergiczne i przeciwmutagenne garbników. Główne źródła występowania tych cennych substancji to: kora dębu, wierzby, oczaru, kłącze wężownika, kłącze pięciornika, owoce i liście borówki czernicy, liście borówki brusznicy, poziomki, maliny, orzecha włoskiego, szałwi, herbaty, ziele pięciornika,