Dieta bogatoresztkowa

Dieta bogatoresztkowa fot. virsh sxchu

Dieta bogatoresztkowa (bogata w błonnik pokarmowy)  jest modyfikacją żywienia podstawowego, polega na zwiększeniu w potrawach ilości błonnika i płynów w celu utrzymania dobrego stanu odżywiania i uregulowania czynności wydalania kału bez stosowania środków farmakologicznych.

Błonnik pokarmowy jest substancją niejednorodną, stanowi go grupa związków chemicznych, wchodzących w skład włókna roślinnego. Określa się te związki często jako substancje resztkowe lub balastowe, które wydalane są z organizmu wraz z kałem, stąd dietę o dużej zawartości błonnika pokarmowego nazywa się dietą bogatoresztkową. W skład błonnika wchodzą składniki nierozpuszczalne w wodzie, takie jak: celuloza, hemicelulozy, lignina, zawarte w produktach zbożowych oraz rozpuszczalne: pektyna, gumy, śluzy, są to takie związki chemiczne, które nie są trawione przez enzymy trawienne w przewodzie pokarmowym, natomiast tylko one zmniejszają stężenie cholesterolu, poddawane są przez enzymy bakterii jelitowych częściowej hydrolizie
 i są częściowo zwrotnie wchłaniane w jelicie grubym. Przyjmuje się, że w diecie bogatoresztkowej dzienna racja błonnika powinna wynosić 40-60 g.

Błonnik w dużym stopniu wpływa na procesy trawienia i wchłaniania w przewodzie pokarmowym:

a) poprzez konieczność żucia produktów z jego zawartością  pobudza wydzielanie śliny,

b) opóźnia opróżnianie żołądka,

c) sprzyja rozwojowi  mikroflory jelitowej,

d) powoduje rozluźnienie stolców, gdyż substancje resztkowe wiążą wodę i pęcznieją, zwiększając jednocześnie masę stolca,

e) pobudza perystaltykę jelit, dzięki czemu treść pokarmowa przesuwa się szybciej i jest łatwiej wydalana.

Właściwości błonnika pokarmowego zależą w dużym stopniu od proporcji zawartych w nim składników rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych w wodzie, nadmiar tych ostatnich może utrudnić wchłanianie składników odżywczych, powodować tworzenie się w jelitach nadmiaru żelu, który opóźnia pasaż jelitowy.

Dietę bogatoresztkową stosuje się w następujących schorzeniach:

-  zaparcia nawykowe,

-  nadmierna pobudliwość jelita grubego,

-  w profilaktyce uchyłkowatości jelita,

-  w profilaktyce nowotworów jelita grubego ,

-  zapalenia wyrostka robaczkowego,

-  kamicy żółciowej,

-  cukrzycy,

-  miażdżycy,

-  otyłości,

Źródła błonnika pokarmowego:

1. Produkty zbożowe:

a. mąka niskiego przemiału i produkty na jej bazie (pieczywo razowe pszenne, żytnie, mieszane, pieczywo chrupkie),

b. kasze, grube jęczmienne, gryczane, niełuskany ryż,

c. płatki zbożowe – pszenne, owsiane, kukurydziane oraz mieszane z dodatkami,

d. otręby pszenne, owsiane, pieczywo razowe z otrębami, pestkami;

2. Warzywa:

a. warzywa surowe , spożywane ze skórką,

b. warzywa strączkowe (groch, fasola, groszek zielony, soczewica, fasola szparagowa),

c. warzywa kapustne,

d. warzywa korzeniowe (buraki, marchew),

e. kalafior, kalarepa, soja;

3. Owoce:

a. dojrzałe owoce surowe, spożywane ze skórką,

b. owoce drobnopestkowe (maliny, porzeczki, jeżyny, agrest, truskawki),

c. żurawina, jabłka, śliwki, gruszki, morele,

d.owoce suszone.

Stosowanie diety, składającej się z produktów zbożowych niskoprzetworzonych, owoców i warzyw dostarcza organizmowi odpowiednią ilość błonnika pokarmowego.

Przy spożywaniu potraw o dużej zawartości błonnika należy pamiętać, że:

• zbyt duże (powyżej zalecanej ilości)) spożycie błonnika może spowodować wzdęcia, biegunki, podrażnienie jelit;
• przy spożywaniu preparatów, zawierajacych rozpuszczalne w wodzie składniki błonnika, nie wolno pić alkoholu, gdyż powoduje to powstanie twardego żelu, który może zamknąć światło przewodu pokarmowego,
• należy zwiększyć podaż płynów, szczególnie przy spożywaniu otręb i innych preparatów,
• w stanach zapalnych żołądka, trzustki, dróg żółciowych i jelit, chorobie wrzodowej żołądka
  i dwunastnicy, również w stanach pooperacyjnych, stanach niedoboru, głównie białka
  i składników mineralnych, należy wyeliminować potrawy bogate w błonnik pokarmowy.