Cząber ogrodowy (Satureia hortensis)

Cząber ogrodowy (Satureia hortensis) fot. wikipedia org

Cząber ogrodowy to roślina przyprawowa i lecznicza, która stosowana była już w czasach starożytnych. Cząber należy do rodziny jasnotowatych. Jest rośliną jednoroczną, lubiąca miejsca nasłonecznione, ziemię żyzną próchniczą o odczynie najlepiej obojętnym lub lekko zasadowym. Posiada korzeń wiązkowy, łodygę mocno rozgałęzioną i ulistnioną. Liście ułożone naprzeciwlegle, wąskie, bezogonkowe, barwy ciemnozielonej, wypełnione gruczołami. Kwiaty drobne, białe lub fioletowo-różowe, zebrane po kilka w kątach liści. Owocem jest orzeszek barwy ciemnobrązowej lub czarnej, który jest nasieniem.

Cząber pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu. Obecnie uprawiany jest w krajach o klimacie tropikalnym i umiarkowanym. Surowcem zielarskim jest ziele cząbru. Jego zbiór odbywa się najczęściej w lipcu. Ścina się całe ziele na wys. 10-15 cm od ziemi. Suszy się w warunkach naturalnych, w miejscach zacienionych i przewiewnych lub w suszarniach w temperaturze do 40⁰C. Prawidłowo wysuszony cząber zachowuje swoją barwę oraz charakterystyczny zapach i ostry smak. Substancje czynne: olejek eteryczny, garbniki, kwas urosolowy, śluzy, żywice, karotenoidy, flawonoidy, witamina C, sole mineralne –wapń, potas, magnez, żelazo, jod.

Właściwości lecznicze

Dobroczynnie działa na układ pokarmowy, ułatwia trawienie, leczy niestrawność, usuwa wzdęcia, działa przeciwbakteryjnie, pomaga w bólu brzucha, przy zatruciach pokarmowych i biegunkach, wzmacnia apetyt. Zewnętrznie stosowany jest w formie okładów na wrzody, czyraki, krosty, stanach zapalnych skóry, jamy ustnej i zapaleniu dziąseł.

W kuchni cząber jest niezastąpioną przyprawą do potraw z warzyw strączkowych: fasoli i grochu oraz kapusty białej i czerwonej. Używa się go do przyprawiania drobiu, cielęciny oraz potraw grzybowych.

Napar z cząbru: 2 łyżeczki suszonego ziela zalewamy 1,5 szklanki wrzącej wody. Zaparzamy przez ok. 10 min. Pijemy ½ szklanki 3 razy dziennie.