Chmiel zwyczajny (Humulu lupulus)

Chmiel zwyczajny (Humulu lupulus) fot. MichaelChrista Richert sxc hu

Chmiel zwyczajny należy do rodziny konopiowatych. Występuje w stanie dzikim w strefie umiarkowanej Europy, Azji i Ameryki Północnej. W Polsce rośnie w miejscach wilgotnych, w zaroślach, lasach liściastych, wzdłuż rzek i strumieni, w starych parkach. Chmiel jest również roślina uprawną. Lubi gleby żyzne o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym, miejsca nasłonecznione i osłonięte od wiatru. To roślina wieloletnia, pnąca, posiadająca kłącza z rozłogami i silnie rozwinięty system korzeniowy. Liście są ogonkowe, szorstkie, u nasady sercowate. Z pędów bocznych wyrastają pędy z kwiatostanami. Chmiel jest rośliną dwupienną. Na jednej roślinie wyrastają tylko kwiaty żeńskie z szyszkami, a na innej tylko męskie. Po zapłodnieniu kwiatów żeńskich w szyszce powstają ciemnobrązowe orzeszki, czyli owoce. Uprawia się jedynie rośliny żeńskie, ponieważ jako surowiec wykorzystywane są szyszkowate kwiatostany chmielchmielu. Chmiel kwitnie od maja do lipca. Zbiera się go podczas suchej pogody, kiedy szyszki są jeszcze zamknięte, na kilka dni przed ich całkowitym dojrzeniem, kiedy są koloru zielonkawożółtego. Suszy się w miejscach zacienionych, przewiewnych i suchych lub w suszarniach w temperaturze do 40⁰C. W wyniku przesiania szyszek uzyskuje się lupulinę – proszek barwy żółtawo-żłotawej o charakterystycznym zapachu i gorzkim smaku. Lupulinę przechowuje się w szczelnie zamkniętych pojemnikach. Dostęp do światła i powietrza powoduje, że surowiec szybko traci swoje wartości lecznicze.

Substancje czynne zawarte w szyszkach chmielu: olejek eterycznyolejek eteryczny, gorzkie związki żywicowe, metylobutenol, flawonoidyflawonoidy, garbnikigarbniki, triterpeny, puryny, cholina i woski.

Właściwości lecznicze:

Zarówno szyszki chmielu jak i lupulina wykazują liczne właściwości lecznicze: antyseptyczne, rozkurczające, moczopędne, uspokajające. Wspomagają wydzielanie soków trawiennych, ułatwiając trawienietrawienie, poprawiają apetyt, obniżają ciśnienie krwi, działają lekko nasennie (zwłaszcza w połączeniu z innymi ziołami np. melisą, kozłkiem lekarskim, zielem serdecznika).

Szyszki chmielu wykorzystywane są nie tylko w przemyśle farmaceutycznym jako składnik wielu mieszanek ziołowych i herbatek, ale także w przemyśle kosmetycznym (płukanki do włosów i odzywki) i browarnictwie (produkcja piwa, któremu nadaje gorzki smak, charakterystyczny aromat i zapewnia jego trwałość).