Krążenie krwi odbywa się w naczyniach pod wpływem pracy tłoczącej serca. W chorobie niedokrwiennej serca dochodzi do upośledzonego wydzielania śródbłonkopochodnych czynników naczynio-rozszerzających. Zmiany miażdżycowe w ścianie naczyń zwężają światło, utrudniając przepływ krwi, która zaopatruje serce między innymi w niezbędny tlen. W wyniku wzmożonego wysiłku lub emocji serce wykonuje znacznie więcej pracy, a w związku z tym potrzebuje więcej tlenu. Dlatego tak ważne jest dbanie o stan naczyń krwionośnych. Ważną rolę odgrywają rośliny lecznicze, zawierające w swoim składzie związki, które uszczelniają ściany naczyń krwionośnych, uniemożliwiając przenikanie krwinek poza łożysko naczyń oraz utrzymując drożność naczyń. Podstawowym czynnikiem spełniającym te funkcje jest witamina P.
Rośliny oddziałujące na naczynia krwionośne
Właściwości witaminy P wykazują liczne rośliny lecznice, posiadające związki o podobnej strukturze chemicznej. Są to flawonoidy (np. rutyna, kwercetyna, hesperydyna), garbniki (np. katechina), kumaryny (np. eskulina), liczne antocyjany. Źródła witaminy P znajdziemy w fiołku trójbarwnym, gryce, kwieciu i korze kasztanowca, kwieciu bzu czarnego, liściu rutyny, owocach dzikiej róży. Rośliny te nie tylko wzmacniają naczynia krwionośne, ale również leczą mikro krwawienia, powstające po transfuzjach, w zatruciach pokarmowych, cukrzycy, hemofilii itp. Ziele gryki zawiera rutynę, która przeciwdziała pękaniu drobnych naczyń włosowatych. Pomaga utrzymać właściwą elastyczność żył. Warto zastosować kilkumiesięczną kurację z ziela gryki.
Odwar z ziela gryki: 2 łyżki ziela zalewamy szklanką wody i doprowadzamy do zagotowania. Odstawiamy na ok. 15 minut. W tym czasie rutyna przechodzi do odwaru. Pijemy 2-3 filiżanki dziennie każdego dnia. Mocniejsze działanie wykazuje nalewka z gryki. Stosujemy ok. 2- 4 ml nalewki, 2-3 razy dziennie. Kuracja gryką polecana jest w przypadku kruchości i łamliwości naczyń krwionośnych.
Niektóre rośliny wykorzystywane są do wykonywania zewnętrznych okładów w miejscowych wylewach i obrzękach, spowodowanych urazem. Przyspieszają one wchłanianie płynu surowiczego i krwawego wynaczynienia. Spośród roślin wzmacniających naczynia krwionośne należy wymienić również te, zawierające rozpuszczalną w wodzie krzemionkę: ziele skrzypu, ziele miodunki, rdestu ptasiego oraz kłącze perzu. Poprawiają one stan ścian włośniczek i małych naczyń krwionośnych.
Liczne zioła stosowane są w zapobieganiu i leczeniu żylaków i hemoroidów, powstających w wyniku nadmiernego rozszerzenia naczyń w związku ze wzrostem ciśnienia żylnego. Zaleca się wodne i alkoholowe wyciągi podawane doustnie lub zewnętrznie napary do nasiadówek, przemywań i kąpieli, a także stosowanie w postaci maści i czopków.
Substancje czynne leczące żylaki, takie jak: flawonoidy, garbniki, kumaryny, śluzy, trójterpeny, saponiny, kwasy wielofenolowe, olejki eteryczne znajdziemy w następujących roślinach: kasztanowcu, nagietku, arnice, rumianku, zielu krwawnika, naostrzyku, dziurawcu, kłączu pięciornika, liściach i korze oczaru wirgilijskiego. Do najbardziej skutecznych roślin w leczeniu niewydolności żylnej zaliczmy owoce, korę i kwiaty kasztanowca, obfitujące w substancję czynną – escynę. Escyna uszczelnia i wzmacnia naczynia oraz przeciwdziała zapaleniu żył. Wyciągi z kasztanowca pomocne są również w leczeniu zakrzepów, hemoroidów, obrzęków i krwiaków.