Pięć zasad edukacji zdrowotnej osób starszych

Pięć zasad edukacji zdrowotnej osób starszych fot. Beata Drzazga

Rola rodziny w opiece i pielęgnacji starszych jej członków jest bardzo ważna, szczególnie gdy cierpią oni na choroby przewlekłe. Dzięki odpowiednim poradom od pielęgniarki czy lekarza, można nauczyć się jak odpowiednio zajmować się starszą osobą, by pomóc jej dojść do zdrowia. Jakimi zasadami należy się kierować, opowiada Beata Drzazga z Centrum Medycznego BetaMed.

Starzenie się jest naturalnym procesem w życiu każdego człowieka. Towarzyszą mu utrata sprawności fizycznej, a często również psychicznej. Do tego dochodzi wielochorobowość takich układów jak: ruchu, krążenia czy choroby metaboliczne i poważniejsze schorzenia. By móc im zapobiec i je opóźnić lub chociaż zminimalizować wszelkie dolegliwości, należy zapoznać się z profilaktyką leczenia. Dlatego, jeśli mieszkamy ze starszym członkiem rodziny i opiekujemy się nim, warto znać kilka zasad, by odpowiednio zadbać o jego zdrowie.

1. Zapobieganie skutkom długotrwałego unieruchomienia

Ruch to zdrowie jest znanym powszechnie powiedzeniem, które jest wciąż aktualne niezależnie od wieku. Szczególnie należy o niego zadbać u osób, które w następstwie chorób są częściowo lub całkowicie unieruchomione. Bardzo ważne w takim przypadku są odpowiednie masaże oraz gimnastyka kończyn, by zapobiegać zmianom stawowo-mięśniowym i przykurczom kończyn.

– Długotrwałe unieruchomienie pacjenta wpływa negatywnie na jego stan zdrowia. Organizm odczuwa ogólne osłabienie, spadek napięcia mięśni bądź całkowity ich zanik, pojawiają się odleżyny, infekcje dróg oddechowych czy układu wydalniczego. Bardzo istotna jest tu pomoc drugiej osoby, najczęściej członka rodziny. W BetaMed uczymy rodziny pacjentów zasad pielęgnacji w starszym wieku, a także jak zapobiegać skutkom długotrwałego unieruchomienia osoby chorej. To ważne, by rodziny pacjentów wiedziały, jak należy się nimi opiekować, gdy wrócą po leczeniu do domów, ale by również wspomóc rodzinę  – mówi Beata Drzazga, właścicielka BetaMed S.A.  

1. Leczenie odleżyn

Bardzo częstym skutkiem długotrwałego unieruchomienia osoby chorej są odleżyny. Skóra pacjenta, przez stałe przebywanie w łóżku, narażona jest na ciągły ucisk czy tarcie, zaburzone jest krążenie, a co za tym idzie, gorsze jest odżywienie tej tkanki. W tym przypadku bardzo ważne jest częste zmienianie pozycji osoby chorej, oklepywanie, nacieranie najlepiej co około 2 godziny, by uniknąć ucisku na skórę. Jednak należy znać prawidłowe techniki zmiany pozycji, by jeszcze bardziej nie uszkodzić delikatnej już skóry chorego. Ważne jest stosowanie materacy przeciw odleżynowych. Leczenie odleżyn jest bardzo bolesne i długotrwałe, dlatego lepiej zapobiegać ich powstawaniu. Bardzo ważne są również konsultacje z lekarzem.

1. Żywienie  

Odpowiednia dieta odgrywa istotną rolę w procesie leczenia i pielęgnacji osoby starszej. Bardzo ważne jest spełnienie trzech warunków, czyli regularne spożywanie posiłków, różnorodność doboru produktów i potraw oraz równoważenie bilansu energetycznego. Z wielu przyczyn osoby w starszym wieku zapominają o przestrzeganiu tych zasad, przez co często narażone są na infekcje pokarmowe, które wynikają ze spożywania nieodpowiednio przygotowanej i przechowywanej żywności.

– Przede wszystkim należy postawić na dietę lekkostrawną, a same posiłki powinny być zbilansowane i łatwe do spożycia. Dużą rolę odgrywa białko, którego organizm potrzebuje podczas rekonwalescencji, a które odbudowuje tkanki, osocze i komórki odpornościowe. Duże znaczenie mają również węglowodany, których akceptowalny poziom wynosi 50-60% dziennego zapotrzebowania energetycznego. Pamiętajmy, że seniorzy mają małą aktywność fizyczną, więc należy unikać smażenia oraz kalorycznych potraw, które mogą powodować rozwój chorób, np. cukrzycy, nadciśnienia tętniczego czy miażdżycy. Pamiętajmy, że w starszym wieku osoby chore borykają się z brakiem apetytu i utratą węchu, przez co osoby te chudną i nie mają ochoty i pomysłów na przygotowywanie sobie posiłków  – dodaje Beata Drzazga.

1. Cukrzyca

Cukrzyca może dotyczyć osób starszych, ale również dzieci i osób dorosłych. Najczęściej leczona jest za pomocą diety, tabletek lub insuliny. Charakteryzuje się ona nieprawidłowym działaniem trzustki w organizmie. Choroba wiąże się też z małą aktywnością fizyczną chorych, z nadwagą lub otyłością oraz z nadciśnieniem tętniczym i wysokim poziomem cholesterolu, a również z nadmiernym spożywaniem cukrów oraz tłuszczy. Najważniejsze w jej leczeniu u osób starszych jest zadbanie o przestrzeganie diety i regularność posiłków. Dodatkowo, jeśli jest to możliwe, należy zwiększyć aktywność fizyczną, choćby w postaci regularnych spacerów.

1. Nietrzymanie moczu

Problem ten może zdarzyć się w każdym wieku, lecz w przypadku starszych osób jest dość powszechny. Nietrzymanie moczu jest dość wstydliwe, dlatego trzeba być cierpliwym, gdyż osoby te nie są w stanie w pełni tego kontrolować. W takich sytuacjach warto wprowadzić stosowanie tzw. pieluchomajtek dla dorosłych, które zminimalizują dyskomfort starszej osoby. Bardzo ważne jest również zadbanie o higienę w celu uniknięcia problemów skórnych czy wręcz zakażenia dróg moczowych. Nietrzymanie moczu powoduje uczucie zawstydzenia, przez co osoba starsza zamyka się w sobie i unika kontaktu z innymi osobami. Postarajmy się wesprzeć ją w radzeniu sobie z krępującą przypadłością.

Stosowanie się do powyższych zasad ułatwi opiekę nad osobą starszą i pomoże jej dojść do zdrowia lub chociaż zatrzymać pogłębianie się choroby. Odpowiednia dieta, ruch czy stosowanie gimnastyki zwłaszcza mięśni Kegla u kobiet to najważniejsze czynniki, które mogą poprawić stan tej choroby, a jednocześnie wpływają pozytywnie na samopoczucie bliskiej osoby. Jeśli zapewnimy jej odpowiedni komfort fizyczny, to zapewniony będzie również komfort psychiczny.

Beata Drzazga – Właściciel i Prezes BetaMed S.A.

BetaMed S.A.– centrum medyczne istniejące na rynku od niemal 20 lat. Posiada 91 filii na terenie 11 województw, a jego główna siedziba znajduje się w Chorzowie. Spółka jest największą firmą medyczną w Polsce świadczącą usługi z zakresu opieki domowej i stacjonarnej, w tym opiekę senioralną.