Upały dają się wszystkim we znaki. Organizm szybko traci wodę, a nie zapominajmy, że stanowi ona ok. 60-70% masy ciała człowieka. W wodzie zachodzą wszystkie procesy życiowe: rozkład związków na jony, transport cząsteczek i jonów do tkanek, usuwanie produktów przemiany materii. Woda pełni również bardzo ważną rolę w regulacji temperatury ciała oraz regulacji ciśnienia osmotycznego.
Osoby, które zapominają o uzupełnianiu podaży wody, łatwo mogą się odwodnić. Niedostateczna ilość wypijanych płynów, utrata wody przez skórę (pocenie), płuca (hiperwentylacja), nerki (śpiączka cukrzycowa) i przewód pokarmowy (biegunki) powodują tzw. odwodnienie hipertoniczne. Woda śródkomórkowa przemieszcza się do przestrzeni pozakomórkowej i dochodzi do odwodnienia komórek. Konsekwencją odwodnienia komórek jest zmniejszenie się objętości erytrocytów. Wzrasta wartość hematokrytowa, stężenie hemoglobiny i proteinemii (obecność białka we krwi).
Objawy odwodnienia
Początkowo objawy nie są alarmujące. Pojawia się suchość w ustach i wzmożone pragnienie. Odwodnienie nie przekracza 2% utraty wody.
Następnie pojawiają się dodatkowo: gorączka, bóle i zawroty głowy, podkrążone oczy, skąpomocz, zmniejszone pocenie, osłabienie aż do omdlenia, spadek ciśnienia, przyspieszony oddech. Objawy takie towarzyszą utracie 2-4% wody.
Kiedy utrata wody osiąga 5-6% pojawia się dezorientacja, senność, zaburzenia ze strony układu krążenia. Utrata wody 10 -15% to poważny stan zagrożenia życia. Osoba odwodniona majaczy, ma omamy wzrokowe, słuchowe i dotykowe, obrzęknięty język, nie może mówić, traci przytomność. Utrata 15% wody z organizmu oznacza śmierć.
Leczenie
Leczenie odwodnienia hipertonicznego polega na podawaniu „wolnej” wody w postaci 5% roztworu glukozy. 1/3 obliczonego niedoboru płynów uzupełniane jest roztworem izotonicznym i izojonowym. Nawadnianie odbywa się stopniowo, aby nie doprowadzić do obrzęku mózgu i nagłych zmian ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego.