Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum) fot. MichaelChrista Richert sxc hu

To piękne ozdobne drzewo osiąga do 25 m wysokości. Ma duża rozgałęzioną koronę i ciemnobrunatną mocno spękaną korę. Pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego, a do Polski trafił w XVI wieku z Austrii. Występuje głównie w parkach i ogrodach, wzdłuż dróg i alei. Kwiaty koloru białego z delikatnymi czerwonawymi lub żółtawymi plamkami tworzą duże groniaste kwiatostany. Liście dłoniaste złożone są z 5-7 listków. Owoce mają kształt torebek wypełnionych brązowymi nasionami – kasztanami. Kasztanowiec kwitnie w maju, a owocuje we wrześniu i październiku. W celach leczniczych wykorzystuje się odmianę o białych kwiatach. Surowcem zielarskim są kwiaty, kora, nasiona, niedojrzałe owoce kasztanowca. W maju w pełni kwitnienia ścinane są całe kwiatostany, z których następnie obrywa się same kwiaty. Zbiór powinien odbywać się w ciepły, suchy dzień. Kwiaty suszy się w miejscach przewiewnych i zaciemniony lub w specjalnej suszarni w temperaturze do 60⁰C. Wysuszone kwiaty powinny zachować swoją naturalna barwę. Korę pozyskuje się z młodych, zdrowych gałęzi z drzew przeznaczonych do wycinki. Zdejmuje się korę o grubości do 5 mm. Następnie suszy się ja w słońcu lub w suszarni w temperaturze do 30⁰ C. Niedojrzałe w pełni owoce zbierane są w lipcu i przetwarzane od razu na wyciągi. Zbiór dojrzałych kasztanów odbywa się we wrześniu.

Właściwości lecznicze

Liczne właściwości lecznicze kasztanowca wynikają z substancji czynnych, w które obfitują surowce zielarskie tego drzewa. Kwiaty zawierają flawonoidy (np. rutynę, kwercetynę, izokwercytynę, astragalinę), garbniki, kumaryny, fenolokwasy. W korze występują flawonoidy, garbniki, kumaryny, saponiny trójterpentynowe (eskulina). W nasionach obecne są kumaryny, fenolokwasy, escyna, flawonoidy, garbniki, skrobia i cukry. Flawonoidy, kumaryny i escyna wzmacniają naczynia krwionośne, uszczelniają je. Escyna i eskulina chronią przed stanami zapalnymi, powstałymi w naczyniach, zapobiegają powstawaniu zastojom i zakrzepom żylnym, poprawiają krążenie, ukrwienie narządów i skóry. Zewnętrznie działają bakteriobójczo, przeciwzapalnie i ściągająco. Garbniki działają rozkurczająco, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie na układ pokarmowy. Kasztanowiec wykorzystywany jest w leczeniu żylaków, zakrzepowym zapaleniu żył, zastojów żylnych, hemoroidów, bólów mięśni, stawów, kurczu mięśni, zaburzeniach w ukrwieniu tkanek, obrzmieniu nóg, zapaleniu wątroby. Zewnętrznie stosuje się go w leczeniu oparzeń, odmrożeń, stanów zapalnych skóry. Napar z kwiatów kasztanowca: 1 łyżkę wysuszonych kwiatów zalewamy 1 szklanką wrzącej wody. Parzymy przez ok. 15 min. Pijemy 2-3 razy dziennie po pół szklanki naparu. Napar ten działa leczniczo na hemoroidy, żylaki, zakrzepowe zapalenie żył. Odwar z kwiatów kasztanowca: 1 łyżkę suszonych kwiatów zalewamy szklanką ciepłej wody i gotujemy przez ok. 5 min. Pijemy 2-3 razy dziennie pół szklanki po jedzeniu. Pomaga w leczeniu żylaków, stanach zapalnych żył. Zewnętrznie okłady z odwaru stosuje się w chorobach reumatycznych i artretycznych. Odwar z kory kasztanowca: 1 łyżkę rozdrobnionej kory zalewamy 2 szklankami ciepłej wody i podgrzewamy przez ok. 10 min. Pijemy 2-3 razy dziennie pół szklanki przed jedzeniem. Taki odwar leczy hemoroidy, zapalenie żył, owrzodzenia jelita grubego i nieżyty przewodu pokarmowego.