Jak rozwija się stan zapalny w organizmie?

Jak rozwija się stan zapalny w organizmie? fot. sxc hu

Pod wpływem działania czynników chorobotwórczych dochodzi do podrażnienia i uszkodzenia tkanek. Mogą to być czynniki biologiczne (np. bakterie, drobnoustroje), fizyczne (np. uszkodzenie mechaniczne, porażenie prądem, poparzenie) oraz chemiczne (np. produkty przemiany materii). Czynniki te powodują najpierw podrażnienie receptorów. Dochodzi do rozszerzenia naczyń tętniczych i wzmożonego przepływu krwi. Pojawia się przekrwienie. Z uszkodzonych komórek wyzwalają się substancje, wywołujące zapalenie (np. histaminy). Ognisko zapalne ulega zakwaszeniu, co powoduje wzrost ciśnienia onkotycznego. Zakwaszenie i histamina rozszerzają naczynia włosowate i doprowadzają do przecieku płynnej części krwi. Jednocześnie z naczyń wydostają się białe ciałka krwi (leukocyty) i wędrują do ogniska zapalnego. W konsekwencji w ognisku gromadzi się płyn tkankowy i powstaje tzw. wysięk zapalny. Z komórek, pochodzących z okolicznych tkanek i naczyń tworzy się natomiast naciek. Z kolei z ogniska zapalnego wchłaniane są do krwioobiegu produkty rozpadu komórek i produkty przemiany materii, drobnoustrojów, które wywołują gorączkę, pobudzają układ siateczkowo-śródbłonkowy, wywołują produkcję przeciwciał i utrzymują wszystkie odczyny stanu zapalnego: ból, obrzmienie, upośledzenie narządu, w którym zapalenie występuje. Jeśli czynnik zapaleniotwórczy ulega zniszczeniu, dochodzi do otoczenia ogniska zapalnego przez ziarninę. Elementy obumarłe zostaną usunięte, a uszkodzenia naprawione. W przypadku dalszego rozwoju stanu zapalnego, tkanka ulega dalszemu uszkodzeniu i niszczeniu. Proces zapalny rozszerza się i może przyjąć postać ogólnoustrojową.

Główne objawy stanu zapalnego

• miejscowe: 1. zaczerwienienie spowodowane odczynowym przekrwieniem tkanek, 2. obrzmienie, wywołane ucieczką płynu z uszkodzonych naczyń, 3. gorączka, spowodowana nasileniem procesów spalania w ognisku zapalnym, 4. ból powstały na skutek podrażnienia receptorów bólowych przez substancje chemiczne, powstałe w ognisku zapalnym oraz ucisk spowodowany obrzękiem,
• ogólne: 1. gorączka, 2. odczyny odpornościowe, 3 odczyny uczuleniowe, 4. zwyrodnienie narządów miąższowych.

Rodzaje zapaleń:

• zapalenie ostre - ma przebieg bardzo gwałtowny. Pojawia się wysoka gorączka i ból. W ognisku zapalnym dominują procesy wysiękowe. Z zapaleniem ostrym mamy do czynienia w przypadku np. anginy, zastrzału, krupowego zapalenia płuc. Stan ten trwa od kilku dni do 4-6 tygodni,
• zapalenie podostre - trwa ponad 6 tygodni, jest etapem pomiędzy zapaleniem ostrym a przewlekłym. W ognisku zapalnym występują zmiany wysiękowe i zmiany wytwórcze. Objawy ogólne są łagodniejsze niż to jest w zapaleniu ostrym,
• zapalenie przewlekłe - trwa miesiącami, a nawet latami. Objawy ogólne są najczęściej słabo widoczne. W ognisku zapalnym dominują procesy wytwórcze, które prowadzą do zbliznowacenia i zwłóknienia narządów (marskość wątroby, nerek),
• zapalenie wysiękowe - w ognisku zapalnym dochodzi do zaburzeń krążenia. W zależności od rodzaju wysięku powstaje zapalenie surowicze, ropne, nieżytowe, włóknikowe, krwotocze, zgorzelinowe,
• zapalenie wytwórcze - w tym zapaleniu dochodzi do zmian, polegających na rozroście tkanki łącznej oraz elementów siateczkowo-sródnabłonkowych,
• zapalenie uszkadzające - dotyka najczęściej narządów miąższowych np. wątroby, nerek. Dochodzi do uszkodzenia narządu w wyniku zwyrodnienia komórek, ich martwicy, rozluźnienia istoty międzykomórkowej. W miejsce uszkodzonych komórek wzrasta tkanka łączna śródmiąższowa. Zanik miąższu spowodowany zapaleniem prowadzi do marskości wątroby, a to powoduje trwałe upośledzenie czynności narządu.