Bakterie chorobotwórcze

Bakterie chorobotwórcze

Bakterie chorobotwórcze zasiedlają niemal wszystkie środowiska i mikrośrodowiska. Żyją w organizmach ludzkich i zwierzęcych, w glebie, w wodach słodkich i morzach słonych. Nauka poznała ponad kilkanaście tysięcy odmian bakterii, z czego kilkaset spotykamy w organizmie człowieka, a połowa z nich ma działanie chorobotwórcze, pozostałe natomiast mają charakter symbiotyczny lub obojętny dla organizmu. Bakterie mają wielkość 1—10 mikrometrów i w zależności od gatunku różny kształt: kulisty, walcowaty, skręcony, pałeczkowaty. Komórka bakterii nie posiada jądra, jedynie bakterioplazmę i organelle i otoczona jest błoną komórkową. W przeciwieństwie do wirusów, bakterie mogą żyć i rozwijać się również poza organizmami żywymi (poza nielicznymi wyjątkami). Rozmnażają się przez podział, a czas podziału trwa od 2 do 5 godz.

Bakterie chorobotwórcze są szkodliwe dla organizmu. Rozmnażając się mogą jednocześnie niszczyć komórki organizmu. Podczas ich rozpadu wydzielają się toksyny, działające trująco na organizm. Bakterie produkują również jad lub enzymy zewnętrznokomórkowe, które po wniknięciu do organizmu rozkładają białka, kwasy nukleinowe, tłuszcze, spoiwa międzykomórkowe i międzytkankowe. Organizm uruchamia układ odpornościowy do zwalczania bakterii, a przejawem obrony jest wysoka temperatura ciała, stany zapalne miejscowe i ogólnoustrojowe. Natomiast sam mechanizm obronny polega na wytwarzaniu specjalnych białek tzw. gamma-globulin, pożerających bakterie chorobotwórcze. Istnieją różne gatunki i odmiany bakterii. Odpowiadają one za różnorodne choroby np. kiłę, dur brzuszny, dur plamisty, brucelozę, toksoplazmozę. Riketsje to małe, pałeczkowate bakterie, które rozmnażają się tylko w organizmach żywych i przenoszone są przez owady np. kleszcze, wszy, pchły. Bakterie te odpowiadają za przenoszenie np. duru plamistego. Wywołują poważne choroby nie tylko wśród ludzi, ale również wśród zwierząt. Zabiegi odkażające skutecznie chronią przed rozprzestrzenianiem się choroby. Chlamydie to bakterie o kształcie pałeczkowatym lub ziarnistym. Przenoszone są drogą płciową lub przez wodę, kurz i powietrze. Wywołują przede wszystkim chorobę ptasią (papuzica, ornitoza), ziarniaka wenerycznego, zapalenie płuc u niemowląt, niegonokokowe zapalenie cewki moczowej, zapalenie szyjki macicy u kobiet, zapalenie spojówek. Chlamydie są bardzo wrażliwe na większość dostępnych antybiotyków.

Przy okazji omawiania bakterii chorobotwórczych należy zwrócić uwagę na bakterie symbiotyczne, związane ewolucyjnie z organizmem. Już u niemowlęcia pełnią istotna rolę, związaną z wykształceniem prawidłowych mechanizmów obronnych. W jelitach bakterie wytwarzają liczne witaminy i pomagają w procesach trawiennych. Najbardziej znana jest pałeczka jelitowa (Escherichia coli). Miejsca intymne u kobiet chronione są przez pałeczki kwasu mlekowego (Bifidobacterium bifidum). Należy pamiętać, że leczenie antybiotykami powoduje zniszczenie nie tylko bakterii chorobotwórczych lecz również symbiotycznych, co może być groźne dla zdrowia, a nawet życia. Na miejscu zniszczonych symbiotyków mogą pojawić się bakterie chorobotwórcze np. gronkowce, dlatego tak ważna rzeczą jest podawanie wraz z antybiotykiem innych symbiotyków w postaci leku, które będą oporne na działanie przyjmowanego antybiotyku i skutecznie wesprą nasz organizm w walce z choroba.